İKİ İSİM KULLANAN, NASIL ESMA ZİKRETMELİ?

İslamî gelenekte özellikle tasavvufî çevrelerde yaygın olan bir uygulamadır: Kişinin isminin ebced (abjad) değeri hesaplanarak, buna karşılık gelen veya en yakın Esma-ül Hüsna’dan birini zikir olarak çekmek. Bu pratik, Allah’ın güzel isimlerini (Esma-ül Hüsna) anma ve O’na yaklaşma niyetiyle yapılır.

Ebced hesabı, Arap alfabesindeki harflere sayısal değerler atayan eski bir sistemdir (örneğin, “elif” 1, “be” 2, “cim” 3 vb.). Bu yöntemle kişinin ismi Arapça harflerle yazılır, harf değerleri toplanır ve elde edilen sayı, Esma-ül Hüsna’nın ebced değerleriyle karşılaştırılır. En yakın veya tam eşleşen Esma, zikir olarak çekilir – genellikle o Esma’nın ebced değeri kadar tekrarlanır (örneğin, “Ya Rahman” 298 ise, 298 defa). Bu uygulamanın amacı, kişinin ismine “bakan” Esma ile ruhî uyum sağlamak ve duaların kabulüne vesile olmaktır.

“Çift isim” (örneğin, Mehmet Ali, Ayşe Fatma veya bileşik isimler gibi Aslıhan), ebced hesabında özel bir yaklaşım gerektirir. “Ayşegül” ismi: “Ayşe” (ebced 426’ya yakın bir kısım) + “Gül” (55) toplamı yaklaşık 426 olarak hesaplanır ve “Ya Mucib” gibi bir Esma’ya denk gelir.

Çift isimlerde uygulama konusunda İslâmî kaynaklarda iki temel görüş vardır:

a) Her iki ismi ayrı ayrı hesaplamak

Bu görüşe göre kişi hem “Mehmet” hem de “Ali” ismini ebced ile hesaplar.

İki ismin de ayrı ayrı çıkan ebced değeri ve karşılık gelen Esma zikredilir.

Bunun dayanağı: “Kullara isimleriyle hitap edin.” (Ahzâb, 5).
Burada kişi hangi isimle anılıyorsa, o ismin manevî karşılığı da vardır. Dolayısıyla her iki isim de dikkate alınır.

b) Çift ismi bütün olarak hesaplamak

Bu yaklaşımda “Mehmet Ali” bir bütün kabul edilip, harfler birleşik şekilde ebced hesabına katılır.

Yani isim, resmî veya fiilî olarak nasıl kullanılıyorsa öyle alınır.

Bunun dayanağı: İsimler niyet ve kullanım ile sabittir. İbn Hacer el-Askalânî, isimle anılmanın kişinin hükmünde etkili olduğunu beyan eder.

Dolayısıyla çift isim sürekli birlikte kullanılıyorsa, tek bir bütün olarak işlenir.

Eğer çift isim birlikte kullanılıyorsa (örn. “Ahmet Yasin” diye sürekli hitap ediliyorsa) → tek isim gibi birleşik hesaplanır.

Eğer çift isim ayrı ayrı da kullanılıyorsa (bazen “Ahmet”, bazen “Yasin” deniliyorsa) → iki ismin ebcedi ayrı ayrı çıkarılır ve her iki esma zikri de yapılır.

Bu durum İmam Suyûtî’nin “el-İsmü yedûru ma’d-deâvî” kaidesiyle (isimler dua ve çağrıya göre hüküm alır) uyumludur.

Ebcedle Esma bulmak havas ilminde kullanılan bir yöntemdir. Ancak zikrin feyzi ve hakikati Allah’ın lütfuna bağlıdır.

Büyük velîler, hangi isim çıkarsa çıksın önceliğin “Ya Allah, Ya Rahman, Ya Rahim” gibi tevhidî esmalar olduğunu vurgular.

Kişisel Esma zikri ise, ruhsal terakkiyi hızlandıran bir anahtar hükmündedir.

Bu vesile ile sizleri de havas eğitimimize bekliyoruz.

Kürşad BERKKAN